ప్రేమలేఖ 30

కైసే కైసే లోగ్ హామారే జీ కో జలానే ఆ జాతే హై... అంటూ ఈ పొద్దు మెహదీ హసన్ పాటతో పొడిచింది.  కరిగినపోయిన కాలాలందూ, గడిచిపోయిన సమయాలందూ ఎదను కాల్చిపోయిన ముచ్చట్లన్నీ ఒక్కొక్కటిగా యాదికి రాసాగాయి. ఎన్నో రాత్రులందూ చుప్ కే చుప్ కే ఆసూ బహాయించిన యాదీ. ఇదంతా వొట్టి నీ యాదేనా! యే బే దర్ద్ దునియా కా యాద్ ఆ!. ఏమో తెలియదు అనే అనుకుంటాను. తెలుసుకొని చేసేదాని కన్నా ఇలా సౌ బార్ దొరికిన ఘమ్ బాగుంది. ఈ బాగుండడంలో  ‘బాధలేని జీవితమూ ఓ జీవితమేనా రా’ అని నువ్ చెప్పిన మాటా జ్ఞాపకమొచ్చింది.

ఏదో ఉప్పోసకు బే దర్ద్ దునియా అన్నాను గానీ, కిత్నా దర్ద్ బర్ గయే రే ఇస్ దునియామే. అక్కడ నీవు. ఇక్కడ నేను. రోజూ చూస్తూనే ఉన్నాం కదా. నెయాజ్ అన్నట్లే ‘వారి వారి బాధల గాథలను చెప్పుకునేందుకు మన దగ్గరకు వస్తారు’ కదూ. వచ్చిన వారు పోతూ పోతూ మనలో వారి బాధను భాగం చేసే పోతారు. కొన్నిసార్లు వారు ఎదురుపడే సజీవ మనుషులు. మరికొన్నిసార్లు పత్రికల్లో వార్తలు. ఇంకొన్నిసార్లు పుస్తకాల్లో పాత్రలు. అంతా బాధను దాచుకున్న హృదయాలు. హృదయంతో హృదయం పెట్టు ముచ్చట్లు. .

ఈ బాధ ఇదంతా చూస్తుంటే ఎప్పుడో రాయాలనుకుని ఆపేసిన దుఃఖం రాయాలి అనిపిస్తుంది నవ్వొచ్చినప్పుడు ఎంతమందిలో ఉన్నా, యే చోట పగలబడి నవ్వుతాం కదూ. మరి దుఃఖం వస్తే ఎందుకు దిగమింగుతాం. అతడు/ఆమె దుఃఖాన్ని దిగమింగాడు/గింది. దుఃఖాన్ని గొంతులోనే దాచుకున్నారు అని వారిని గొప్పగా చెప్పడం ఎన్ని వందల, వేల సందర్భాల్లో చూసి/విని ఉంటాం. అది నిజంగా గొప్ప విషయమా? వారిని నిస్సహాయ స్థితిలోకి నెట్టడమా!? ఖచ్చితంగా రెండోదే. ఈ పొగడ్తల పేర వాళ్ళ దుఃఖ వ్యక్తీకరణ స్వేచ్ఛకు వాళ్ళని దూరం చేయడమే.

నీకు గుర్తుందా!

దుఃఖాన్ని 'నాగరిక' మనుషుల మధ్య దిగమింగీ, మనదైన వైయుక్తిక స్థలానా ఎంతగా దుఃఖ పడ్డాం. ఎంతగా పొగిలి పొగిలి ఏడ్చాం. ఎక్కిళ్ళు పడుతూ ఏడ్చాం. Alienation of Man గురించి చాలా చర్చించాడు మార్క్స్. ఈ పెట్టుబడి మనిషిని మనిషికి దూరం చేస్తుంది. ఆమధ్య నగ్నముని 'ఆకాశ దేవర' చదువుతుంటే అదే అనిపించి.

అయితే స్వేచ్ఛను కోరే పోరాటాల్లో తమ హ్యూమన్ ఎమోషన్స్ వ్యక్తపరచే స్వేచ్ఛను లేని మనుషులను చాలా మందిని చూశాను. Human emotions వ్యక్తపరచలేని ఓ నిస్సహాయత సమాజంలో నెలకొని ఉన్నది. కొన్ని emotions వ్యక్తికరణల పట్ల పరువు, పేరు, ధైర్యం గల మనిషి అనే అమూర్త భావన రుద్దబడి ఉన్నది. స్వేచ్చకోసం పోరాడే మనుషులూ తమ ఎమోషన్స్ వ్యక్తికరించే స్వేచ్ఛ లేకుండా బతుకుతున్నారు. స్వేచ్ఛాయుత పోరాటాల్లో ఇదో విషాదం. దీన్ని దాటిన నాడు మాత్రమే మనిషిపై కొందరు రుద్దిన cultural fascism అంతమవుతుంది. మనమనుకునే నూతన మానవావిష్కారం జరుగుతుంది. 

నువ్విపుడు పక్కన లేవు

నీ గురించి ఓ రెండు మాటలు అనుకుంటే 

‘అబ్ తో లగ్తాహై సబ్ కుచ్ 

తేరా బినా బేకార్ హై’ అంటూ 

గులాం అలీ చెవుల్లో మొగుతున్నాడు.